عدالت در رفتار با فرزندان

هر یک از فرزندان شما دارای خصوصیاتی است، نباید آنها را با هم مقایسه کنید چون باعث خواهد شد حسادت آنها تحریک شود.
 

هر جا که عدالت وجود نداشته باشد آن مجموعه دارای نقصان خواهد بود و در مقابل اگر عدالت وجود داشته باشد باعث پیشرفت و آرامش آن مجموعه خواهد شد. نظام خانواده هم اگر عدالت نداشته باشد مشکلات بسیاری را باید تحمل کنند.اما عدالت و مساوات می‌تواند کمک بزرگی باشد برای والدین تا بتوانند فرزندان خوبی تربیت کنند و کمتر دچار مشکل شوند. رفتار عدالت آمیز با فرزندان، آنها را به تعادل روحی می رساند و از امید و اعتماد به نفس بهره مند شان می سازد. اما تبعیض و فرق گذاشتن باعث ایجاد دشمنی، کینه، کدورت و اختلافات بیشتر در بین اعضای خانواده خواهد شد.اگر به یکی از فرزندان خود بخاطر خصوصیات مثبتی که دارد، علاقه مند هستید نباید جلوی فرزندان دیگر خود ابراز کنید. چون فرزندان بسیار حساس هستند و نمی توانند بسیاری از مسائل را درک کنند. 
 

عدالت یک امر مهمی است که همه افراد دوست دارند با آنها با عدالت رفتار شود. شما که پدر یا مادر هستید دوست دارید که دیگران نسبت به شما با عدالت رفتار کنند پس شایسته است که خودتان هم با فرزندان با عدالت و مساوات رفتار کنید. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید همانطور که دوست دارید دیگران با شما به عدالت رفتار کنند.[1] 
 

داستان حضرت یوسف و برادرانش را همه می دانید، آن چیزی که از زندگی آنها می‌تواند برای ما درس باشد این است که درست است که یکی از فرزندان دارای بهترین خصوصیات بود و شایسته تحسین هم بود، اما درک متقابل در همه فرزندان وجود ندارد. و باعث فتنه خواهند شد. و آن برادری که صفات خوب دارد، خاری در چشمان دیگران خواهد شد و برای ضربه زدن آن هر کاری خواهند کرد. بهترین راه برای مقابله با این افت این است که عدالت را در بین فرزندان خود حاکم کنید. 

امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمودند ؛پدرم می فرمود: سوگند به خدا که من برخلاف میل باطنی ام با برخی فرزندانم بیشتر خوش رفتاری کرده، او را روی زانویم می نشانم و بیشتر بدو ابراز محبت کرده و تشکر می کنم؛ حال آنکه این همه حق دیگر فرزندان است. لیکن این کارها برای آن است که فرزندان شایسته را از شرّ این [ناشایست] حفظ کنم تا چنان نکند که برادران یوسف با یوسف کردند. [2] 
 

هر یک از فرزندان شما دارای خصوصیاتی است، نباید آنها را با هم مقایسه کنید چون باعث خواهد شد حسادت آنها تحریک شود و نسبت به هم کینه به دل بگیرند. محبت های خود را نثار فرزندان خود کنید و دست از مقایسه کردن آنها بردارید. چون محبت باعث خواهد شد که فرزندان هم عاشق هم شوند و هوادار هم باشند. فریده مصطفوی می‌گوید: اگر زمانی وارد اتاق امام می‌شدیم و ایشان مشغول خواندن قرآن بودند، از ما اجازه می‌گرفتند که خواندن آن صفحه را تمام کنند و بلافاصله آن صفحه را تمام می‌کردند و بعد به ما اظهار محبت می‌کردند. [3]
 

بعضی از کارها کوچک هستند اما تاثیرات شگرفی دارند. نوع صحبت کردن و بوسیدن فرزندان از همین مقوله است که به ظاهر کوچک هستند اما می‌توانند تاثیر زیادی داشته باشند. شما به عنوان والدین فرزند باید در بوسیدن فرزند هم عدالت را رعایت کنید. پیامبر اکرم‌ (صلی الله علیه و آله و سلم) مردی را دید که یکی از فرزندانش را بوسید، و دیگری را نبوسید، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم) به او هشدار داد و فرمود: چرا بین فرزندانت با مساوات رفتار نمی‌کنی.[4] 

اگر والدین بین فرزندان خود عدالت و مساوات را رعایت نکند و تبعیض در زندگی آنها حاکم باشد و ادامه پیدا کند این کار باعث ظلم در حق برخی از فرزندان‌، و پایمال شدن حق آنان می شود، این کار گناهی بر گردن پدر یا مادری که این کار را انجام داده‌اند خواهد بود. 
 

این عدالتی که در بین فرزندان خود اجرا می کنید باعث خواهد شد تا آنها نیز با عدالت آشنا شوند. والدین باید خودشان الگوی خوبی باشند، با اجرا کردن عدالت می توانید به آنها نیز آموزش عدالت دهید. پدری بود که برای دوتا از فرزندانش یک ساندویچ خرید و به یکی داد و گفت تو تقسیم کن و دیگری انتخاب کند، همین کار باعث شد که فرد تقسیم کننده، عدالت را اجرا کند. 

آیت الله سید بهاء الدین مهدوی؛ هنگامی که به منزل وارد می‌شدند، در سلام کردن بر همه حتی بر کودکان سبقت می‌گرفتند؛ از این رو، همه می‌کوشیدند در این کار بر ایشان پیشی بگیرند. به همه فرزندان به طور یکسان توجه می‌کردند و بین آنها تبعیضی قائل نمی‌شدند. در تغذیه و تامین احساسات و عواطف نیز با همه به روشی مشابه رفتار می‌کردند و متناسب با شخصیت هر کسی، به وی اقبال می‌کردند. [5]

پی نوشت :
[1] بحارالانوار، جلد 23، صفحه 113
[2] مستدرک الوسائل، جلد 12، صفحه 626
[3] رجایی،غلامعلی، برداشت هایی از سیره امام خمینی (ره) تهران: انتشارات انقلاب اسلامی ایران، جلد 1، صفحه 19، به نقل از فریده مصطفوی
[4] رضا قربانیان‌، اسلام و تربیت‌، قم: نشر حجت، صفحه ۲۱۹
[5] مهدوی، اسوه بندگی، قم: نسیم رحمت 1395، صفحه 188